Organizimi i festës së 1 Majit 2016 në Tupallë të Medvegjes
Motra , vëllezër, mysafir, nga do qe vini ditën e diel , Stafi i REDAKSISË Medvegja & Portali Tupalla.com ju dëshiron mirë se ardhje , njiherit ju bashkangjitet te gjithë atyre se 1 majiështë Festë në Trojet e Tupalles e jo Protestë .
Për ne është gëzim dhe shpres qafrdo feste qe behet këtu , me rendesi qe te vin sa me shumë vendas dhe te sjellin familjen e mbi të gjitha femin e vet ketu ,ta kuptojn se nga erdhen dhe ku u rriten parardhesit e tyre .
Prandaj ju ftojm që mos tu besojm dezinformusve qe detyren dhe vullnetin e kan vetëm përqaj e sundo . Sot e dim kush e don prezencen e shqiptarve ne Medvegje ? e kush jo , jan po te njejtit që larguan banoret, tani me njerzit e vet ( me ose pa vetë dije ) bejn apele për PROTESTË, në momentin e fundit 1 ditë para këtij manifestimi tradicional, vetëm e vetëm për t’ia ndalur hovin kësaj FESTE që ka ngelë e vetmja shpres ku mundë të bashkohemi dhe të shëndrrohemi fuqi qendrese ne vatrat tona.
Të gjithe jemi te pa knaqur me situaten në të cilen gjindemi sot. Ne kemi arsye të protestojm 365 ditë të tjera mbrenda vitit ndërsa dita e 1 Maji është vend takim dhe bashkimi i të gjitha moshave pa marr para sysh në cili vend jetojn tani si dhe bindjet e tyre Politike .
Prandaj vend per firkë nuk ka aspak , nuk do te ketë protestë , mirë se vini … qmalluni me vendëlindjen dhe pejzazhin e Tupalles dhe fshatrave tjera po aq të bukura.
Shqiptarët e Austrisë të bashkuar rreth Lobit Euro- Atlantik Shqiptar
Lobi Euro-atlantik Shqiptar nuk ka shumë kohë qe vuri gurthemelin e vet në Lorach të Gjermanisë,po dita ditës është duke marr hov dhe frymë me ambicie të reja drejt zgjuarëjes së shqiptarëve për ta bërë një unitet të bashkimit në mbarëvajtjen e gjithëmbarshme kombëtare. Pas një serë aktivitetesh dhe lobimesh të LEASH-it nëpër Evropë, edhe shqiptarët e Austrisë e themeluan “Lobin Euro-Atlantik-Shqiptar” në qytetin e Vjenës i cili u mbajt me datën 24.04.2016 në ora 11:00 Adresa: Nordbahnanlage 9, 1210 Vjenë në objektin e “Shoqatës kulturore dhe humanitare Kërçova”.
E më së miri e dëshmuan shqiptarët e Austrisë të bashkuar rreth Lobit Euro- Atlantik Shqiptar. Pjesëmarrja e komunitetit shqiptarë dhe përfaqësuesit e tyre si intelektual, krijues, artdashës të kulturës dhe artit shqiptar, biznesmenë, veprimtar, shoqata, klube dhe organizma të vlerave kombëtare,me këtë datë promovuan themelimin e Lobit Euro-atlantik Shqiptar në Austri. Pjesëmarrës pati nga Gjermania,Italia,Norvegjia,Zvicra,Sllovenia ,Kroacia,Presheva , Bujanoci e Medvegja,Mali i Zi dhe Maqedonia etj. Fjalën e rastit e mbajti z.Ganimete Bajraktari e cila i përshëndeti të pranishmit me mirëseardhje dhe shpalosi synimet dhe rolin e Lobit Euro-atlantik Shqiptar për Austri. Pastaj ajo u bëri thirrje të gjithë shqiptarëve me vendbanim dhe punë të përkohshme, apo të përhershme në shtetin e Austrisë të bashkohen rreth betejës drejt aspiratave tona shekullore për interesin e familjeve dhe fëmijëve tanë, për ta ruajtur identitetin tonë nga furtunat e pamëshirshme të asimilimit dhe faktorëve tjerë!. Në skenë doli Skenderbeg Klaiqi pjesëmarrës dhe iniciues i themelimit të Lobit Euro-Atlantik Shqiptar dhe kryetar aktual i cili shpalosi programin e Lobit qe ka si synim të realizimit në praktikë. Ai theksoj se po t’i kushtojmë atdheut vetëm 5 minuta në ditë besoj se do të këtë ndryshim pozitiv për pozitën e shqiptareve sot qe jemi te shpërndarë e të katandisu. Po ashtu bëri thirrje të organizimit dhe themelimit të Lobit edhe në tjera pika te Botës. Foli edhe për mënyrën dhe monitorimin financiar të Lobit te gjithëmbarshëm.
-Pjesëmarrësi Avni Dervishi ,aktivist deputet i Parlamentit suedez dhe veprimtar shumë vjeçar nga Suedia foli për mbarëvajtjen e Lobit Euro-Atlantik shqiptar i cili paraqiti opinionin e vet mbi vlerat qe do t’i ketë në rrafshin kombëtar. Foli edhe për pozitën e shqiptarëve në rajon e cila si pasojë e saj mbetem të shkapërderdhur ne disa shtete. Ky është edhe iniciator i këshillit dhe grupit të punës për themelimin e Lobit Euro-Atlantik edhe në Suedi shumë shpejt . Asllan Dibrani po ashtu pjesëmarrës i takimit nga Gjermania theksoj se pjesëmarrja e jonë edhe në fushën politike nuk përjashtohet pasi Shqipëria si shtet i pavarur mbi njëqind vjet nuk po e kryen detyrën e vet dhe akoma është shumë indiferente ndaj mërgatës dh interesave kombëtare dhe duke pasur parasysh Kosovën duar lidhur akoma nga faktorët ndërkombëtar po edhe dobësitë e shfaqura në lidershipin kosovar. Ai propozoj të bëhem zot të vetes sonë për disa milion shqiptar jashtë atdheut ma thjesht për dy herë ma shumë se sa që kanë mbetur në atdhe. Ma tutje shtoj se Koso ne nuk kemi rruge tjetër pos organizimit ne kuadër te Lobit Euro-Atlantik Shqiptar!.Edhe zoti Xhafer Ahmeti i ardhur nga Norvegjia nderoj pjesëmarrësit,por tha se e përkrahim fuqishëm këtë iniciativë tuajën .Ai tha se ma, ne në Norvegji Lobin Euro-Atlantik Shqiptar e themeluam kohë më parë i cili ka bërë hapat e parë të organizimit me çka theksoj se shqiptarët janë në fazën e zgjuarjes. Hidajete Fejza pjesëmarrëse nga Austria dhe anëtare e këshillit iniciues foli për organizimin e Lobit për Austri dhe rolin e studentëve shqiptarë në Austri,po ashtu u zotua se do ti bashkojnë forcat e të gjitha shoqatave dhe klubeve në Austri rreth Lobit që në të ardhmen të jetë një zë i vetëm për shqiptarët e bashkuar.
Po ashtu Endrit Gjelili, kryetar i Shoqatës së studentëve shqiptar në Austri foli për pjesëmarrjen e tyre aktive në interesin e kulturës sonë ,mbajtëjen e takimeve dhe aktivitetin e tyre në Lobin Euro-Atlantik Shqiptar në Vjenë.
Mentor Gashi aktivist shumë vjeçar dhe veprimtar nga Austria, tha se ky organizim në kornizat kombëtare na ka munguar kaherë. E kemi pritur me shekuj. Ne gjenerata e vjetër kemi punuar, por jo sa duhet andaj Lobi i takon gjeneratës së re ,studentëve dhe veprimtarëve të ri .Nga sot shqiptarët e Austrisë dhe të globit jashtë atdheut janë vetv-vetja. Edhe ky bëri thirrje rreth bashkimit dhe në vend të fjalëve te bëjmë punë.
Shukri Ymeri pjesëmarrëse i takimit nga qyteti i Lorachit në Gjermani,nga vendi ku u themeluar Lobi Euro-Atlantik,foli për organizimin,por me theks të veçantë për mbarëvajtjen e Lobit dhe të shqiptarëve në fushën ekonomike dhe sociale. Ai theksoj dhe tha te krijomë mekanizma financiare të bashkuar .Ftoj që biznesmenët të jenë ata që i paraprijnë Lobit me financë në ato pika ku ka zbraztësira me qëllim që Lobi ta ketë ekonominë e vet në duart e veta në të ardhmen edhe bilancin teknologjik me shtete tjera.
Nga Gjermani po ashtu foli edhe Feride Acar veprimtare dhe humanitare nga Freiburgu përkrahi themelimin e Lobit në Austri .Ajo e përgëzoj edhe Avni Dervishin për iniciativën e themelimit të Lobit në Suedi dhe komplimentoj vlerat e kësaj familje. Fatmir Osmani një veprimtar shumë vjeçar në Austri foli, po ashtu për lobin Euroatlantik me një synim që të jemi të gjithë pjesëmarrës pa anashkalim dhe unik ,të organizuar në një platformë unik epo edhe me ligjet e shteteve ku jemi dhe jetojmë. Ai pati një vërejtje se përkundër pjesëmarrjes se sotme tha se akoma ka shumë asociacion të pa përfshira në këtë takim andaj në të ardhmen duhet të jetë prezent edhe zëri i tyre.
Muharrem Salihu biznesmen dhe veprimtar shqiptare nga Italia përshëndeti të pranishmit dhe falënderoj organizatoret e themelimit të Lobit Euro-Atlantik shqiptar ai u shpreh ne vazhdim,Skënderbeu, princi i Abërisë dhe heroi ynë kombëtar, përmes historisë na ka përcjellë një mësim të rëndësishëm: “nëse do të qëndroni të bashkuar, asnjë dhe asgjë nuk mund t’ju ndajë”,foli për rolin e shqiptarëve të Italisë dhe tejkalimin e të metave historike dhe hapat konkret duhet ti merr Lobin në shkallë kombëtare. Ai theksoj se vi nga Banja e Sjarines në Medvegjë dhe shprehu edhe pakënaqësinë ndaj shteteve të Shqipërisë dhe Kosves për pa kujdesin qe kane ndaj asaj treve . M.Salihu foli si ka filluar me investime për atë rajon thuaj se të zbrazur , në bashkëpunim me investitior të huaj , po ashtu me afaristë nga Medvegja, Bujanoci dhe Presheva po punojmë për organizimin e Forumit të Parë Ekonomik në Serbinë Jugore. Objektivi themelor i Forumit është rritja e mirëqenies së popullatës së kësaj zone, përmes zhvillimit ekonomik të rajonit, ku investitorë nga Italia, Zvicra, Austria etj. kanë shprehur gadishmëri dhe potencial të rëndësishëm për investime në degë të ndryshme të ekonomisë dhe hapjen e vendeve të reja të punës.
Në foltore u paraqit edhe studentja Laura Sefaj nga Sllovenia e cila i përshëndeti të pranishmit dhe ju uroj suksese të mëtutjeshme , duke u solidarizuar me themelimin e Lobit Euro-Atlantik për Austri. Edhe Laura shprehu gatishmërinë për themelimin e Lobit edhe në Slloveni sa ma shpejt. Si folës i radhës ishte edhe gazetari i RTK-së Nuhi Bytyqi i cili u prononcua fuqishëm në përkrahjen e Lobit ,por kërkoj te ecet në hapa të sigurt dhe,preku edhe mënyrën financimit dhe organizimit në hapa te sigurt. Ne diskutim ishte edhe Naser Sherifi nga Austria qe përkrahu iniciativën e thellimit duke elaboruar mënyrën e të vepruarit në suza kombëtare. Ai ishte një lobues i fuqishëm që nga dita e hapjes në opinion për themelimin e LEASH-it në Austri.
Pos këtyre diskutuesve pati edhe të tjerë nga e cila kohë u shkëputen 30 minuta pauzë sa për t’i shijuar ushqimet tradicionale shqiptare. Pas pauzës nga të pranishmit u zgjodhe këshilli iniciues i punës deri në kuvend nga këta anëtarë: Ganimete Bajraktari,Hidajete Fejza,Mentor Gashi,Naser Sherifi,Bardhi Krasniqi dhe Mehmet Manovi të cilët mbeti të zgjedhin edhe kryesinë dhe koordinimin e veprimtarisë se Lobit Euro-Atlantik për Austri deri në Kuvend.
Shkruan Asllan Dibrani , anëtar i këshillit për media nga Lobit Euro-atlantik Shqiptar në Botë me qendër në Gjermani
Çfarë ju vjen në mendje kur dëgjoni për 1 Majin? Parada dhe demonstrata? Ndonjë feste e veçantë vallezimi? Apo, një ditë pushimi?Ju mund të keni pikëpamje të ndryshme për ditën e 1 Majit, dhe kjo varet nga vendi ku jetoni. Megjithatë, të gjitha ato lidhen me njëra-tjetrën. Një vështrim i shkurtër rreth origjinës së 1 Majit, do të hedhë dritë për mënyrën se si festohet kjo ditë sot.
Origjinaesaj
Në Romën e lashtë, dita e parë e Majit, mbahej gjatë festës së Floralias, e quajtur kështu për nder të Florës, perëndeshës së luleve dhe të pranverës. Gjatë kësaj feste, kishte këngë, valle dhe parada me lule shumëngjyrëshe.Kur romakët pushtuan territore të tjera, përhapën në to edhe zakonet e tyre. Megjithatë, kur ata shkuan në vendet kelte, zbuluan se tashmë dita e parë e majit festohej dhe quhej festa e Beltanës. Për keltët, mbrëmja shënonte fillimin e një dite të re. Kështu, në mbrëmjen para kësaj feste shuheshin të gjitha zjarret dhe, kur lindte dielli, njerëzit ndiznin zjarre të mëdha në majë të kodrave ose nën pemët e shenjta për t’i dhënë mirëseardhjen pranverës dhe rigjallërimit të jetës. Bagëtitë nxirreshin jashtë që të kullotnin dhe njerëzit u kërkonin perëndive t’i mbronin ato. S’kaloi shumë dhe Floralia u gërshetua me Beltanën, dhe kështu lindi festa e 1 Majit.Për popujt gjermanishtfolës dhe skandinavë, Valpërgesi ishte ekuivalenti i festës të Beltanës. Festimet fillonin në natën e Valpërgesit, duke ndezur zjarre të mëdha për të larguar shtrigat dhe frymërat e liga. Edhe popujt e tjerë evropianë zhvilluan zakonet e tyre të 1 Majit, shumë prej të cilave ekzistojnë ende.
Zakonete1Majit
Aty nga Mesjeta, festës së 1 Majit, që tashmë ishte një nga më të preferuarat e anglezëve, iu shtuan disa zakone të reja. Burrat dhe gratë e kalonin natën nëpër pyjet aty përqark duke mbledhur lule dhe degë që kishin çelur sythe, kështu sapo të lindte dielli «t’i jepnin majit mirëseardhjen. Dëfryesit vendosën një trung në mes të fshatit, që u bë i njohur (shtylla e 1 Majit), i cili ishte qendra e kërcimeve dhe e lojërave që vazhdonin gjatë gjithë Njerëzit zgjidhnin mbretëreshën e 1 Majit dhe shpesh edhe mbretin, që të drejtonin festimet. Ngritja e këtyre shtyllave dhe zgjedhja e mbretëreshës së 1 Majit, ishin zakone që gjendeshin edhe në vende të tjera të Evropës.
Cila ishte domethënia e këtyre zakoneve të 1 Majit ?
Një enciklopedi shpjegon: “Në fillim këto rite bëheshin me qëllim që të kishin bollëk të korrash, dhe kjo do të sillte si pasojë shtimin e bagëtisë dhe të popullsisë.” Por, në shumicën e rasteve, kjo domethënie humbi pak nga pak dhe këto zakone ngelën thjesht festime popullore.
Ndryshime rreth festimit të 1 Majit.
Reformatorët Protestantë u përpoqën ta ndalonin këtë festë, të cilën e konsideronin si pagane. Në vitin 1555, kalvinisti Skotland e ndaloi me ligj festën e 1 Majit. Pastaj, në vitin 1644, një parlament anglez që drejtohej nga puritanët, ndaloi ngritjen e shtylles se 1 Majit.. Gjatë periudhës midis viteve 1649 deri në 1660, kur Anglia nuk kishte mbret, «ritet e lejuara» të 1 Majit u kufizuan. Sidoqoftë, me rivendosjen e monarkisë sthyllen e 1 majitu ngritën përsëri.Gjatë shekullit të 18-të dhe nga fillimi i shekullit të 19-të, festimet e 1 Majitgradualisht u rralluan. Megjithatë, më vonë u rigjallëruan duke marrë një ngjyrim më moral. Shumë nga traditat e sotme të 1 Majit,—si për shembull, fëmijët që kërcejnë përqark meipolit, ( 1 Majit) ku janë lidhur rripa me ngjyra të ndezura,—e kanë origjinën nga këto kohë të mëvonshme. Megjithatë, folkloristët që po gërmojnë për të kaluarën e largët të 1 Majit, po zbulojnë rrënjët e saj pagane.Emigrantët evropianë i përhapën zakonet e 1 Majit në vendet e reja ku shkuan, dhe disa nga pasardhësit e tyre ende e festojnë këtë ditë sipas mënyrës tradicionale. Por, në shumë vende 1 Maji, ose e hëna e parë pas 1 Majit, është thjesht dita e punëtorëve.
Pse 1 maji bëhet ditë e punëtorëve ?
Në kohët moderne, paradat dhe demonstratat gjatë festës së 1 Majit nisën në Amerikën e Veriut. Pse pikërisht këtu? Revolucioni industrial solli makineri të reja që punonin pareshtur, dhe si pasojë pronarët e fabrikave kërkonin që punëtorët të punonin të paktën 16 orë në ditë, përveç të dielave. Për të përmirësuar jetën e tyre, një federatë punëtorësh e Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë, kërkoi që dita e punës të bëhej 8-orëshe, duke filluar nga 1 Maji i vitit 1886. Pjesa më e madhe e punëdhënësve nuk ranë dakord, dhe si pasojë më 1 Maj, mijëra punëtorë hynë në grevë.Njerëzit e parë që humbën jetën sepse përkrahën lëvizjen punëtore në Shtetet e Bashkuara, vdiqën në kryengritjen e Haymarket të Çikagos,. Punëtorët në Angli, Francë, Holandë, Itali, Rusi dhe Spanjë u bashkuan me ta.* Në vitin 1889, në Paris u mbajt një kongres i partive socialiste të të gjithë botës, dhe e shpalli 1 Majin e vitit 1890 ditën ndërkombëtare të demonstratave në mbështetje të kërkesës për t’i pasur ditët e punës 8-orëshe. Që nga ky vit, në ditën e 1 Majit punëtorët ngriheshin për të kërkuar të drejtat për kushte më të mira pune.Në republikat e Bashkimit Sovjetik, festimi tradicional i 1 Majit bëhej me parada ushtarake dhe tregoheshin arritjet në fushën e teknologjisë. Sot, shumë vende e kanë 1 Majin ditë pushimi dhe quhet Dita e Punëtorëve ose Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve. Kurse, Shtetet e Bashkuara dhe Kanadaja e festojnë Ditën e Punëtorëve, të hënën e parë të shtatorit.
Lidhjemestëkaluarësdhetësotmes
Kjo festë ka qenë përherë një festë popullore. Punëtorët e kanë bërë pushim atë ditë, pavarësisht nëse punëdhënësië e tyre kanë qenë dakord ose jo.Kështu, është normale që njerëzit filluan ta lidhnin ditën e 1 Majit me lëvizjet e punëtorëve, dhe në shekullin e 20-të, socialistët e shpallën ditë feste.Ashtu si 1 Maji i hershëm, Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve, është një ditë me parada nëpër rrugë. Por vitet e fundit, dhuna është bërë e zakonshme gjatë festimeve të kësaj dite. Për shembull, më 1 Maj të vitit 2000, në të gjithë botën u bënë protesta kundër kapitalizmit. Në këto protesta pati përleshje, plagosje dhe dëmtime pronash.
Sot tek ne shqiptarët po ashtu behet pyeteje,a po festojm i 1 Majin duke percjelle me vite traditen e kësaj feste,apo eshte ky takim i mërgimtarëve në vendlindje ? Për ne shqiptarët e Kosoves Lindore ka mbetë festë e punëtorëve festë popullore e pranverës apo një festë e cila tubon të gjithë mërgimtarët në trojet tona ?
Kjo me siguri tek njerëzit më të moshuar është festë e punës ,kurse tek të rinjët, tek ata që jetojnë në mërgim eshte thjesht një festë e takimeve të bashkëvendasëve që jetojnë anë e këndë botës.
Ne Medvegjasit dikur me ngritjen e zjarrit në natën e 1 Majit në çdo lagje ku jetuam, ishte festë të cilen e festuam të gjithë. Kjo festë të nesërmen me 1 Maj u festonte në vendin e quajtur TROJE në Tupallë. Eshtë festë punëtorësh apo ritesh e zakonesh,per ne është festë që na bashkon të gjithëve kush ka dëshirë e mundësi të vizitoj vandelindjen në Trojet e Tupallës.
Kjo festë që organizohet nga vet populli, gjegjësishtë nga rinia që kan mbetur atje ,nuk harrojnë të ftojnë edhe vëllezërit e Diasporës ku do që janë vlezerit nga Bujanovci dhe Presheva. Në këtë festë organizohen turnir në futboll,këngë e valle,recitime dhe kujtime për të kaluaren, e shume lojëra tjera të vjetra nga tradita e Gollakut. Për fat të keq Kosova Lindore politikisht mbeti aty ku mbeti , dhe ne shqiptarët e Medvegjës në këtë festë nuk ptem guximin të festojmë me Flamurin tonë Kobëtarë. Edhe pse nga oraganizatoret u tentua disa herë , mirëpo ata u denuan nga pushteti lokal kominal i Medvegjës.
Festën që tani e kemi në prag,prapë do të festohet ,të jetë festë punëtori apo festë ritesh e zakonesh të vjetra të lidhura me stinën e pranverës,është e mirëseardhur për ne Medvegjasit ! Takim me vllezër nga tërë diaspora. Mjerisht nuk do të jetë ajo e vjetra, kur pas përfundimit të festës populli të shpërndahet në shtepite e tyre.Kjo mjerisht nuk është më .Duhet siq janë tubuar në mëngjes ,ashtu edhe në përfundim të festë duhet të kthehen. Shtëpitë nuk presin mysafir në ato troje,janë shkatërruar e kalbur, kanë mbetë shkrete të pabanuara nuk e kan; munësinë të strehojnë as familjët e tyre që dikur u rritën nën kulmin shtëpive të baballarëve të tyre . Krejt qka mund të mbetet kujtim nga këto fshatra ,mund të behet një foto në oborret e dikurshme të mbushura me therrë e mal,dhe me lot ne sy te perfudoi takimi i tyre nga kjo festë që bëhet në vendelinjen .
Të themi për këtë festë duhet apo nuk duhet të festohet është shumë vështirë. Mendimi im dhe shumë të tjerve është Po, duhet festuar. Kjo nuk e ka rendesin sot,kryesorja të bashkohemi në trojet tona :Tupallë,Sfircë, Sijarinë,Kapit, Gerbacë e Llapashticë, të jetë kjo festë 1 Maji apo ditë pranvere,kryesorja mos ta harrojme vendlindjen.
Pra Urime vendas festa. Qmalluni e festoni në TROJET tona Medvegjase.
shkruan Shaban Abazi – Kazakistan 29.04.2016
MIRËDITA JU THOTË MEDITA
Emrin mua ma thonë Mollë por edhe unë jam Kosovë! Jam e bukur por si një nuse prandaj më thonë Molla e kuqe!
Male e fusha përplot gjelbërim ma shtojnë mua hijeshinë, por shumë herë më zë trishtimi kur në harresë po më lini.
Nuk më trembi kurrë acari nuk më trembi as ajo dorë shkau, kur mi preu pleq e fëmi kur m’i katandisi me arrati.
Jam e ëmbël s’i sheqer ju pres në dimër e në pranverë, do t’ju fali gjithmonë dashuri se jam bijë e nënës Shqipëri!
Kur të doni ejani e rrina ju thërret Tupalla edhe Sijarina, edhe në bujtje po të doni krahëhapur ju pret Maqedonci!
Mirë se erdhët ju thotë Medvegja! Mirëdita do t’ju thotë Medita! Edhe në trojet e kësaj ane ishin fiset iliro – dardane!
Ejani vëllezër e ju motra po ju thotë me zemër Molla, mos më lini në harresë e vetmuar nuk dua të mbes.
Në ty u rriten gjyshërit tanë Me pushke në dorë luftuan Në ty ka rënë daullja Tingujt e betejave nëpër kulla Ritmet e ninullave dhe baladave Këngët e kreshnikëve Qytet po e dëgjoj atë histori Me duar në pranga nën Serbi Në burgun e betonit Zanat me pëshpëritin Në qelinë e gjakpirsit Në tokën e gjakosur të Nishit Vet toponimi po tregon Nish nga numri një qe sllavishtja nuk e di Për qytetin e gjyshërve të mi Në burg aroma e varreve po frymon Pos varreve asgjë s’po shoh Gjuha u be sllave Ejani or gjyshërit e baballarë Ju nipërit e stërgjyshërve të mi Vizitonim në burg, ju përqafoj me dashuri Ky është vendi dhe qyteti im Do të vuaj dhe do qëndroj sikur t’me presin kokën nuk rënkoj dhe t’më ngulin me bark në hu s,do tjetërsohem jam betu Do t’mbes shqiptar dhe s’dua me vajtua Të parët e mi dua me i kujtua Kanë lanë tokë e tapi Këtu quhet Shqipëri…
Nga Asllan Dibrani
Nga Burgu i Nishit gjate vuajtjes se denimit ish i burgosur politik nga politika serbosllave që vazhdoj edhe ne shkeullin e kaluar,po po vazhdon edhe sot. .
Autori është publicist, ish i burgosur politik, anëtar i kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve, Artistëve dhe krijuesve shqiptarë në Gjermani, poet, piktor dhe veprimtar shumë vjeçar .
Me pikëllim të thellë lajmerojmë miqët, shokët dhe bashkëvendasit
ka ndërruar jetë sot më 28.04.2016
Pashije ( REXHEPI ) ALIU
1945-2016 në moshën 71 vjeqare
Varrimi bëhet me 28.04.2016 në ora 17:00
në varrezat e Fushë Kosoves
Funerali niset nga shtëpia e së ndjeres në Fushë Kosovë
Të pikëlluarit Familja ALIU,REXHEPI
Medvegja REDAKSIA i shpreh ngushllimet familjes ALIU,REXHEPIdhe të gjithe atyre qe e njoften e paten lidhje familjare me te ndjeren Pashije, lusim zotin dhe njerzit per rreth që të jenë pran familjes ALIU,REXHEPI për t’ia lehtesuar dhimbjen.
Zgjedhjet Parlamentare ne Serbi –prape diskriminuese
Ditën e diel , ne Serbi ishin organizuara zgjedhjet parlamentare dhe lokale.
Këtyre zgjedhjeve ju përgjigjën edhe populli shqiptar qe jeton ne Lugine: Preshevë Bujanoc dhe Medvegjë. Me një organizim te pakuptimte nga partitë shqiptare PVD dhe UDSH qe ishin ne koalicion, garuan për te fituar një vend ne Parlamentin e Serbisë ,edhe pse po të ishim me te organizuar do ti fitonim dy vende e ndoshta edhe tri. Kjo si çdo here kur ka zgjidhje ne këto tri komuna te banuara me shqiptar,përveç qe partitë politike shqiptare janë te përçara ndodhe edhe me e keqja me diskriminimin e te drejtave te votës nga ana e shtetit te Serbisë.
Ky diskriminim dhe e padrejte, u tregua kohe me pare kur ne Komune e Medvegjes u organizuan zgjedhjet lokale te parakohshme,kur u mbyll kufiri ne” Muti Vode”për ne Medvegjesit për opinionin shume e ditur. Tani ndodh e njëjta gjë por me një skenar tjetër.
Aktivisti,humanisti dhe vendasi Dul Krasniqi i cili është duke punuar përkohësisht ne Austri, nuk ju lejua te votoi. Arsye kjo , për ne është e pakuptimte dhe qe edhe njëherë tregon diskriminimin e popullit medvegjas. Dul Krasniqi qe kishte marre një rruge te gjate për ti hedhe votën një kandidati shqiptare, ndahet I dëshpruar. Edhe pse Duli posedon pasaporte te Serbisë sepse është i lindur ne fshatin Svirce dhe asnjëherë nuk e ka humbe vendqëndrimin,organizatoret Serb te zgjedhjeve nuk e lejuan te votojnë. Me këtë diskriminim Serbja tregon dhe vulos fjalët e Vuçiçit se ne Medvgjë nuk ka me shume se 7% popullatë shqiptare. Me deklaratën e Premier Misnistrit Vuçiç ,shqiptareve u merën 4000 pasaporta duke I shlyer nga lista e votimeve dhe nga listat e banimit ne trojet e tyre.
Dul Krasniqi se bashku me shume shqiptare tjerë te dëshpëruar qe nuk ju lejua te votojnë u nda nga vendlindja e tij ,jo aq qe nuk e pati mundësin e votimit, por herën tjetër ndoshta nuk mund as te vizitoi shtëpinë e tij qe e ka ne Sfirce, Kjo mund te ndodhe edhe me te gjitha ata shqiptare qe ua morën te drejtën e dokumentit identifikues (Pasaporte dhe L njoftim).
Një diskriminim I tille shqiptaret po i përcjell nga 1887 kur Serbia Cariste zbrazi 250 fshatra shqiptare ne Kazan e Nishit. Edhe sot Serbia “demokratike”nuk ngopet duke I shkele te drejtat e shqiptareve e sidomos me ne Medvegjesit ku kemi mbet si zog qyqe nen mëshirën e njeri tjetrit duke vajtuar nga Austria,Zvicra ,Gjermania,Kazakistani e çdo kënd bote qe dikush te na dale ne ndihme. Kjo nuk po ndodh nga asnjë fuqi qe kishte mundur t`na hekë nga thundrat e Serbisë dhe nga diskriminimi qe po përjeton sot Lugina me Medvegjen. Duli dhe shume vendas shume here janë dëshpëruar me shtetin e Serbisë ,mirëpo janë te betuar se Medvgjen dhe Sfircen nuk do ta lënë kurrë ne duart e Serbisë ,kurse vota e dështuar do te jete një kalitje edhe me e madhe ta urrejnë shtetin diskriminues Serbine.
Andaj z DUL ju me prioritet e keni ne shpirtin e juaj Atdheun se një vote ,e cila na tregon edhe njëherë se Serbia është KATIL i shqiptareve.
ne vazhdim keni VIDEON Dul KRASNIQI ne vend votim -Sfirce 24.04.2016
Matriali është pregaditur nga STAFI i REDAKSISË diten e votimit
NE SHENJE TE 24-VJETORIT TE VDEKJES DHE 35-VJETORIT TE ATENTATIT TE ATDHETARIT, Din EGRIU
Më 24 prill mbushen 24 vjet nga dita kur pushoi së rrahuri zemra e atdhetarit të palodhur i Komunitetit të shqiptarëve në SHBA, apo siç e quanin i madh e i vogël – Daja Din, zemra e babait, vëllait dhe xhaxhait tonë, Din Egriu. Në këtë muaj mbushen 16 vjet nga vdekja e nënës, motrës dhe kunatës sonë – Anifet Egriu. Kurse, më 27 prill , mbushen plot 35 vjet nga dita kur UDB-ja fashiste serbosllave organizoi atentat ndaj aktivistit te palodhur të çështjes së pazgjidhur kombëtare, Din Egriut
Meqë ky përvjetor përputhet edhe me përvjetorin e vdekjes së aktorit kryesor të filmit ”Kosovë, shqiponjë e robëruar”-Din Egriu, kemi obligim moral që të shkruajme ca fjlalë për ate aktor e atdhetar të palodhshëm dibran, i cili me tërë qenien veproi dhe dhe sakrifikoi gjithëçka për komb, për atdhe e për Kosovë ishte dhe Din Egriu, apo siç e quanin bashkëkombasit tanë në Amerikë e gjetkë -Daja Din. Reshat Sahitaj.
Me 27 prill , mbushen plot 35 vjet nga dita kur U D B-ja fashiste serbo-sllave organizoi atentat ndaj aktivstit te palodhur të çeshtjes së pazgjidhur kombëtare, Din Egriut.
Ishte mbrëmje e ditës së shtunë. Si zakonisht Dini rrinte vonë në zyrën e tij në Brooclyn, të cilën e kish furnizuar me literaturë kombëtare e gazeta të ndaluara ne ato vite nga sistemi diktatorial jugosllav. Rreth orës 21 e 30 min. pas disa telefonatve të bëra në çdo çast, kuptova se diç s’ishte ne rregull, ndaj me vrap shkova në zyrë, qe gjindej rreth 200 m. larg banesës sonë. O Zot, o Zot, ç’me pa:
-Dera e zyres ishte e hapur, kurse në dysheme i larë krejt gjakë gjindej i shtrirë bashkëshorti im i shtrenjtë-Dini. Ishte pa frymë, s’lëviste fare dhe s’jepte shenja jete. Në murë qëndronte lëvarur receptori i telefonit dhe aty kuptova se Dini s’ka mund të telefonojë. Së pari kërkova ndihmen e shpejtë, mandej u telefonova djemve: Naxhiut e Naimit që të vijnë në ndihmë, rrëfeu bashkëshortja e Dinit-Anifetja e ndjerë.
Pas dy muaj qëndrimi në spital, mesuam nga goja e Dinit se, mbrëmjen e 27 prillit, tri veta të maskuar e me shufra hekuri e kanë qëlluar, duke brohoritë në gjuhën e tyre:
-Ja ku e ke Kosovën Republikë!
Për këto punë Dini s’kishte frikë,
kur iu kërcnuan jetën me ia fikë,
me këmbëngulje ai kërkonte,
të bëhet Kosova Republikë ! -XH. Isufi
Pas atentatit, Sigurimi Shtetror Federal Amerikan (F B I), e mori në mbështetje.
Pra, më 24 prill ’92 vdiq Din Egriu, ndërsa, më 30 prill, trupi i tij u varros me nderime në vendlindjen e tij të dashur, në Dibrën e Madhe të Kosovës. Vdiq atje ku i deshte shpirti në Shqipëri, me fjalët e fundit në gojë: Kosooovë! Gjashtë ditë rrjesht, Ambasada serbo – sllave s’ lejonte që arkivoli i tij të dërgohet në vendlindje e të kryhej në mënyrë sa më madhështore, ashtu siç e meritonte ceremonia e varrimit. Mirëpo, falë përfaqësisë diplomatike amerikane dhe me urdhërin e saj, u vendos që nëpër vendkalimin kufitar të Bllacës, në afërsi të Dibrës, të kalojë kufoma e të ndjerit e të varroset në vendlindje.
Dini, edhe i vdekur qe tmerr për shovinistët sllavë. Vdekja e Dajës Din,siç e thërrisnin u prit dhe indinjim të thellë nga të gjithë dibranët. I madh e i vogël dëshironin të merrnin pjesë gjatë homazheve të varrimit.Mirëpo,që të pengohet cermonia e varrimit, pushtetarët maqedono mëdhenj përgatitën skenar se gjoja për shkak të trazirave që kishin ndodhur në Dibër, dy javë para vdekjes së Dinit, në mes qytetarëve dibranë dhe policisë, në të cilën përleshje u lënduan 8 policë, ndërsa njërit prej tyre iu dha flaka,u dog j dhe u lëndua rëndë. Pra, ky qe shkaku kryesor i pushtet mbajtësve maqedonomëdhenj që pengonin ceremoninë e varrimit. Ata ishin të sigurtë se tërë homazhi i varrimit do të shndërrohej në protestë masovike të dibranëve, ndaj urdhëruan që, arkivoli i të ndjerit të mos lëshohej këndej kufirit para ora 20 i natës, ndërsa, në ora 21 e 30 min. nisi arkivoli në drejtim të varrezave dibrane. Në ato çaste, disa riga shiu filluan të pikojnë mbi fëtyrën e tij.
Anifet dhe Din Egriu
Edhe qielli vajton për Dinin tonë bujar e të përvuajtur !-Thanë disa dibranë. Edhe pse varrimi u krye natën në të errët. Edhe pse shumica e qytetarëve s’dinin se do të kryhej natën varrimi, ashtu nëpër terr, përmes dritave të automobilëve, iu dha përshëndetja e fundit dhe u ndanë përgjithmonë shumë të afërm, miq, shokë e dashamirë nga Dibra, Shqipëria e Kosova. Personifikim Për herë të fundit vërejtëm fëtyrën e tij të çelur, aq të bukur me buzën pak në gaz, sikur deshte të na thonte: -Që nga viti `81, njëmbëdhjetë vjet flejta në dysheme, pa dyshek e jastëk, ashtu siç flejnë të burgosurit shqiptarë në kazamatet serbo-sllave.Në po tënjetjtin vit të shpërthimit të demonstratave gjithëpopullore në Kosovë, U D B-eja famkeqe,përmes agjentëve tësaj, me shufra hekuri organizoi asgjasimin tim. Pas 24 orësh gjakderdhjeje, alivinosjeje dhe dy muaj i shtrirë në spital, përsëri mbeta gjallë dhe, në çastin kur duhej të jap shpirt, iu drejtova atij që deshi të më merr jetën: -S’ vdes pa u bërë Kosova Republikë !
-Emblemet e mia të punuara prej metali, me mbishkrimin: -Kosova Republikë u shpërndanë anë e kand botës dhe gjëndeshin në duart e protestuesve.Flamujt jugosllav më shkaktonin alergji dhe, sa herë që më jepej rasti, i djegia së bashku me bashkëshorten time, Anifetin. Andaj, gjithmonë na trajtonin armiq të përbetuar të Ish Jugodslla visë.Treta gjithçka pata për çështjen madhore kombëtare. Ndërroi jetë në Tiranë, tek te afermit e tij, me fjalët e fundit në gojë: -Veprova me perkushtim, pa u lodhur për Kosovë, për Atdhe e për komb! Ky qe një odise i shkurtër i përjetimeve dhe vuajtjeve të luftëtarit për lirinë e popullit të vet, që ia dedikuam me rastin e 24-vjetorit të vdekjes së babait, vëllait, xhaxhait dhe kunatit tonë -Din Egriu. E përkujtojmë me pietet e lotë akoma të patharë, djemtë e vajzat:-Naimi, Emini, Diana e Dhurata, mbesa Iliriana, vëllezërit e motrat: -Nushi, Ibrahimi, Nezverja nga Dibra, SH B A dhe Suedia.
Shkruan: Munir Dovolani,babai i Yllit te vallezimit ne SH B A, Driton Dovolanit, alias Tony.
Ne, një grup shokësh nga SH B A, me pietet përkujtojnë Përvjetorin e vdekjes së atdhetarit-Din Egriu: Kaluan 16 dhjet vjet pa Dajën Din, siç e thërrisnim të gjithë në mërgim, Din Egriun nga Dibra e Madhe e Kosovës, siç na thoshte ai, pa të cilin s’mund të mendohej të organizohej demonstratë, grevë urie, peticion apo ndonjë manifestim tjetër fare pa prezencën e tij. Ashtu të stërvuajtur, të djegur e të përvëluar, të krusur, por kurrë të nënshtruar, mund ta takojshe në të gjitha metropolet e Amerikës dhe të Evropës duke brohoritë e trokitë në çdo institucion politik e diplomatik për të drejtat dhe çlirimin e gjithe popullit shqiptar.
Ne, të gjithë kurbetçarët e përkujtojmë dhe parafytyrojmë gjthmonë Dajën Din, atë burr 58 vjeçar, që asnjëherë s’ i pushuan këmbët edhe në vitet më të vështira të pleqërisë, me shëndet shumë të ligë e të tretur në mërgim, veçanërisht, pas atentatit që në zyrën e tij, në prill të vitit 1981, ia bëri UDB-eja cetnike sebro-sllave. Ashtu i sakatosur marshonte sa herë që e lypte nevoja rrugëve të botës, posaçërisht në rrugën 47 -të Nju Jorkut, para O K B-së, të cilin nga gjithë ajo masë e madhe demonstruesish mund ta dalloje llehtë, sepse, si zakonisht në çdo demonstratë i shoqëruar nga bashke shortja e tij, z-nja Anifet, Shote Galica e Dibres, mbanin plisa të bardhë si bora dhe Flamujt kombëtar mbi krah. Poashtu, prej së largu mund ta vëreje fëtyrën e tij të rrudhur palë – palë, që simbolizonte hartën e coptuar të popullit tonë, i cili, si pjesëtar i këtij populli përjetoi të njëjtin fat.
Aq shumë rrudha i ishin formuar në fëtyrë, sa dhe vetë Bashkësitë që i kemi, si brenda trojeve shqiptare, gjithashtu edhe të shpërndara nëpër botë. Predikimi i Dajës Din ishte shumë i bindshëm e modest: – vetëm ta shoh Kosovën të lirë, të pavarur e të bashkuar me të gjitha trojet shqiptare! Shtëpia e Dajës Din ishte konak dhe odë pritjeje për të gjithë shqiptarët. Ajo, me fotografitë e patriotëve të Rilindjes sonë kombëtare e të heronjëve të rënë për liri, u shndërrua në Muze të kombit. Çdo pjesë e hapsirës së shtëpisë që jetonte Daja Din ishte stolisur me shenja e simbole kombëtare.
Në ball të murit ishte vizatuar harta e Shqipërisë me të gjitha trojet etnike, me mbishkrimin-Shqipëria; të cilën aq shumë e deshte dhe gjithmonë na thoshte: -Dua që zemra të më pushojë së rrahuri në Shqipëri dhe, në Dibrën time të më varrosni. Dëshira e Dajës iu plotësua. Plot para 19 vjet, ndërroi jetë atje ku i deshte zemra, në Atdheun e përgjysmuar dhe u varros me nderime, atje ku i deshte shpirti, në Dibrën e tij shumë të dashur e të okupuar që nga viti 1913. Kështu pushoi jeta e një atdhetari e luftëtari të palodhshëm për liri. Ai gjithmonë do jetojë i gjallë në zemrat tona.
Me nderime e respekt e përkujtojnë vëllezërit:Munir dhe Muharem Dovolani -Kenerik, shokët: – Ismail Gjonbalaj, Nazmi Kosova, Baudin Sela, Gjeto Sinishtaj, Ndue Camaj, Haxhi Maqëllara, Bardhyl Pustina,Namik Oruçi, Xheladin Pjeça, Burhan Mela, Sulejman Borova, Lavdërim Cami, Mustafa Vraniqi dhe shumë shokë e miq të tjerë nga Dibra e Madhe, SH B A, Shqiperi, Kosovë e Skandinavi.
NYJORK – SH B A. Me nderime:-Munir Dovolani
Elegji dedikuar Din Egriut
Daja Din, o im vëlla,
kurrë s’kemi me të pa,
gojëmjalt zemër çeliku,
vdekja shpejt ty të fiku.
Vdiq i ri në Shqipëri,
në atdheun amë të tij,
patriot e i pashoq,
fëmijët e shokët i doq.
Gjith’ shqiptarëve keq u ra,
që ai shpejt nga ne u nda,
patriot me besa-besë,
të gjithëve na ka lënë mbresë.
I la pas gruan dhe fëmijët,
ata sot gjënden n’Amerikë,
la dhe vëllaun-Ibrahimin,
që nga Evropa jep informimin.
Daja Din të qofsha falë,
Kosovës zot i ke dalë,
s’kurseve djers’ e pasuri,
për t’ardhmen e brezit të ri.
New Jork, më 28 prill 1993 v.
Shkruar nga bashkatdhetari:
Demir Oboku
Elegji kushtuar Din Egriut
Shqiptar kur humbesh e rrugën s’e din,
mos u brengos shum’
se t’tregojn’ veprat e Bacës Din ! Në Dibrën e bukur të coptuar,
nuk u lodh duke punuar, që shqiptarët të bashkohen, nga robëria të çlirohen. Për këto punë s’kishte frikë,
kur iu kërcnuan jetën me ia fikë, me këmbëngulje ai kërkonte, të jet Kosova Republikë ! Kështu menduan se ai ndalet,
për atdheun kur të folet, por nuk ndalet ai që jep besë,
n’ Nyjork mësyn dyert e O K B-së.
Këtu shqiptarët prezentonte,
t’drejta t’plota për ta kërkonte,
për shqiptarët të vendosin,
të mos i shtypin e sakatosin.
Të na kthehen trojet tona,
kështu ta ndreq fajin Evropa, Baca Din për kët’ trimëri, do të hysh në histori ! Atje tej, n’Amerikën e largët,
PACIFIKIMI I TOPLICES, JABLLANICES DHE I PUSTAREKES
ATJE NA MBETEN DJEPAT…
Se trojet “arnaute” shtriheshin në një hapsirë shumë më të gjërë nga ajo që sot është e banuar me elementin shqiptar, flasin faktet e shkruara dhe të pashkruara, ato që populli I bart me besnikëri gjeneratë pas gjenerate, flasin gjurmët, toponimet gjeografike, flasin mbiemrat e lokalitetet. Sa e sa familje muhaxhire në Kosovë, Maqedoni, Shqipëri dhe Anadollin e largët edhe sot e kësaj dite me mallëngjim precizojnë vendin prej nga u shpërngulën të parët e tyre që si një amanet e bartin brez pas brezi. …”Na ishte një dimmer i madh kur serbi na përzuri nga vatrat tona, na mori gjithqka që kishim, plang e shtëpi, mundoheshim vetëm të gjallët t’i shpëtonim, ishim nisur por s’ dinim ku venim, shkonim pas atyre që ishin nisur më pare, rrugës gjurmë të gjalla, plaqka të mbetura, bagëti, madje edhe djepi me fëmijë…”
Dëbimet ,Vrasjet Masive Sanxhaku i Nishit 1877-1878
Kêshtu e fillonin tregimin të gjithë ata që përjetuan shpërnguljen, kështu e tregojnë edhe sot, kështu do ta tregojnë edhe nesër – “na shpërngulën nga trojet tona me dhunë dhe terror, me metodat më barbare të Andriqit, të Çubrilloviqit e të tjerëve që në të njejtat forma dhe me të njejtin qëllim përsëriten edhe sot.
Dëbimet ,Vrasjet Masive Sanxhaku i Nishit 1877-1878
Këtë situate tragjike në të cilën ishte populli shqiptarnë në këngën e vet e përshkruan kështu: …Na ka marrë Serbia krejt, na ka marrë tokë e shpi, po na qesin në borë e n’shi, Çka po pshtojshnin pa u mërdhi, Po na i therrin me singi (bajonetë)…
Përmasat e kësaj ndjekjeje shtriheshin pa përjashtim në gjithë territorin ku jetonin shqiptarët,kurse qëllim të fundit kishin pastrimin e tërësishëm të të gjitha vendbanimeve nga elementi “arnaut”. Shpërnguljet më masive ishin ato të viteve 1877/78, kur në një masë të paparë u intensifikuan masat ndjekëse nga shteti shovinist serbomadh.
Ku jetonin dhe deri ku shtrihej toka “arnaute”?
Tokat tona nga na shpërngulen në periudha të ndryshme
Njê pasqyrim më real të struktures së popullsisë që para vitieve 1877-78 jetonte në viset e Jabllanicës së Poshtme dhe të Epërme, në Pustarekë dhe në Toplicë na prezenton Boshko kërstiq në librin e tij “Jabllanica dhe Pustreka në LNÇ”, botuar në Bojnik më 1878. Duke mos e zënë në gojë shkakun e shpërnguljes së shqiptarëve nga këto treva, Boshko kërstiqi në këtë libër, përveq tjerash shkruan: “…Deri në vitin 1878 në fshatrat e Pustarekës dhe Jabllanicës në përgjithësi kanë jetuar shqiptarët. Psh. Në fshatin Bojnik jetonin 10 familje shqiptare e 20 familje serbe, në Dragovc 10 familje shqiptare dhe 21 familje serbe, në Pllavce 12 familje shqiptare dhe 5 familje serbe, në Gjukovc 12 familje shqiptare asnjnë serbe, në Stubëll 25 familje shqiptare dhe 8 familje serbe,në Gjingjushë 25 familje shqiptare dhe 16 familje serbe, në Llapotincë 35 familje shqiptare dhe 1 familje serbe, në Pridvoricë 30 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Sllavnik 15 familje shqiptare dhe asnjë serbe në Konjushën e Epërme 8 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Reqicë 15 familje shqiptare e asnjë serbe, në Kamenicë 15 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Graincë 6 familje shqiptare dhe 6 serbe, në Dubovë 44 familje shqiptare e 4 familje serbe, në Prekopçellicë 10 familje shqiptare dhe 20 familje serbe, në Shtullcë dhe Gegël 20 familje shqiptare dhe 20 familje serbe, në Popovë 30 familje shqiptare e asnjë serbe, në Radinoc 40 familje shqiptare e asnjë serbe, në Rukoc 40 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Brajshor 5 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Kopran 5 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Krivodërvetë 3 familje shqiptare e asnjë serbe, në Vrapcë 5 famile shqiptare dhe asnjë serbe, në Gjylekarë 20 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Bucë 40 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Sharcë 6 familje shqiptare dhe asnjë serbe, në Cërni vrh (Cërnavorr/ vr. e aut.) 5 familje shqiptare dhe asnjë serbe.
RRUGËTIMI NË PAKTHIM Nê at kohë edhe në Toplicë në shumicën e fshatrave jetonin në përgjithësi shqiptarët: Në Cërnatovën e Epërme dhe të Ulët, Asanovc, Zllatë, Kozhincë, Gllasovik, Maqinë, Zhinipotok, Mërlakë, Gjurevc, Staroselë, Bregovinë, Dragidell, Bublicë… etj. Të dhënat e lartëcekura I përgjigjen vetëm një teritori të ngushtë të Jabllanicës së Poshtme dhe nuk pëerefshijnë të gjitha fshatrat ku jetonte popullata shqiptare, sepse ekzistojnë të dhëna se shqiptarët jetonin edhe në Retkocer, Borovc, Radec, Shillovë, Klaiq, e vendbanime të tjera me një structure të përafërt me këtë që autori precizon më lart. Një burim tjetër serb na bënë me dije se aty nga mesi I shekullit të XIX, vetëm në nahijen e Leskocit dhe Prokuples ishin 300 fshatra shqiptare. Numri I shqiptarëve që popullonte ato vise ka qenë vërtetë shumë i madh dhe duhet të ketë arritur së paku 100 mijë (T. Kovaqeviq – “Topografsko statisticki opis severnih predjela”) Meqenëse lidhur me shtrirjen gjeografike të shqiptarëve në visit e Toplicës, Pustarekës dhe Jabllanicës u morën shumë autorë, të dhënat që prezentojnë në një masë ndryshojnë varësisht nga disponimi dhe paragjykimi që këta autorë kishin për shqiptarët Kêshtu psh. sipas një shënimi po ashtu serb, thuhet se para luftërave të viteve 1877/78 në rrethin e Prokuples ishin 2054 shëpi, kurse në rrethin e Kurshumlisë 1539 shtëpi shqiptare (Haxhi Vasileviq “Arnauti nashe krvi”) Serbia e dekades së fundit sikur harron këto të dhëna, sikur harron se shqiptarët përveq në Kosovë, jetuan edhe në një pjesë të mire të Serbisë së sotme prej nga u përzunë sipas metodave të “Naçertanjes” së vitit 1844.
Rrugëtim i vështir për të mbijetuarit
Ngase ishte një dimër i rëndë një numër i familjeve të ikura nuk qenë në gjendje të bëjnë rrugë të gjatë por u detyruan të vendosen nëpër miq dhe të afërm në Jabllanicën e Epêrme ku dhe sot jetojnë (Cërrnavorrët, Bojnikët, Radecët, Rafunët,Shillovët etj.) kurse pjesa dërmuese e të shpërgulurve kaloi në Kosovë e në Dugagjin duke bartur me vete emrat dhe toponimet nga vendet që u shpërngulën. Se keqtrajtimi që I bëhej popullit shqiptar kishte lënë gjurmë të thella na tregon edhe fakti se një numër i madh i këtyre familjeve ia mësynë një rruge të gjatë deri në Maqedoni, Shqipëri e deri në Anadollinë e largët. Rrugëtimin kaq të gjetë dhe të pakthim e arsyetonin me fjalët – Pasi u detyruam të braktisim token dhe vatrat tona, atëher sa më larg serbit.
P.S Ky shkrim eshte botuar ne Gazetën ZËRI më 3 Mars 1991
shkruan Ali Hajdini , Francë
Autori është pjesëtar i familjes Heroike nga Tupalla e Medvegjes të ZenelHajdini 1910-1942 e HashimHajdini 1949-1999
Luftë pushteti mes forcave politike shqiptare në Serbi
Mbeten edhe pak ditë nga zgjedhjet parlamentare dhe lokale në Serbi, të cilat do të zhvillohen ditën e dielë, më dt. 24 prill 2016. Konkurrenca mes partive politike e ka kaluar stadin e një gare politike, pasi e ka kthyer në një luftë të mirëfilltë pushteti, një palë lufton me të gjitha mjetet, qoftë dhe jo demokratike për të mbajtur pushtetin dhe palët e tjetra luftojnë të marrin po atë, pushtetin. Kjo gjë është bërë edhe më shumë evidente në javën e fundit të fushatës zgjedhore. Blerja dhe shitja e votave është një fenomen, që si duket po merr zgjerim edhe në troje. Grupet e popullatave të margjinalizuara janë targetuesit e parë. Ndërkohë që çelësi i problemeve të shqiptarëve vijon të mbetet zhvillimi ekonomik i tyre.
Humbja e rregullave të lojës përgjatë fushatës zgjedhore dhe jo vetëm, imponimi te votuesit dhe detyrimi që të zgjedhin përtej bindjeve të tyre politike, largon edhe më shumë klasën politike shqiptare në Serbi nga rregullat demokratike dhe njëkohësisht i distancon edhe më shumë partitë nga njëra-tjetra. Kemi trajtuar edhe më parë rëndësinë që ka për shqiptarët e Serbisë, unifikimi i forcave politike shqiptare në Luginën e Preshevës në një listë unike për zgjedhjet parlamentare. Kjo gjë nuk u realizua në këto zgjedhje dhe pak gjasa ka të bëhet edhe në të ardhmen. Gjërat janë kopsitur ndryshe. Sepse, si bazë ka shërbyer interesi vetjak i pak individëve që drejtojnë politikisht Luginën dhe jo interesi dhe mbrojtja e të drejtave të popullsisë shqiptare në Serbi.
Partitë politike me shtrirjen më të madhe në Luginë po mbajnë qëndrime zgjedhore ndryshe. Partia për Veprim Demokratik (PVD) garon për zgjedhje parlamentare, ndërsa Partia Demokratike Shqiptare (PDSH) së bashku me Partinë Demokratike (PD) i kanë bojkotuar ato. Dy qëndrime ndryshe, që i përçojnë edhe më shumë shqiptarët, duke shtyrë më shumë palët dhe duke i larguar në një masë të madhe nga ajo çka duhet të përbënte qëllim për ta: unifikimi.
A është menduar vallë për përfaqësimin në parlament të zërit të shqiptarëve të Serbisë? A është menduar që bojkoti tkurr prezencën e shqiptarëve si faktor politik në Serbi dhe sjell gjithnjë e më shumë zvogëlim dhe rënie të pozitës së tyre si etni? A është menduar edhe për të drejtat legjitime të shqiptarëve që jetojnë në qytete të tjera, si: në Suboticë, Novisad, Beograd, Nishë e deri në jug të Serbisë? A është bërë një analizë se kë favorizon ky bojkot dhe kë dëmton? Të parët që dëmtohen, sigurisht janë shqiptarët. Kush do i mbrojë të drejtat e tyre, kur radikalizmi antishqiptar që po rigjallërohet në Serbi do i sulmojë ata (shqiptarët)? Këto e të tjera pyetje flasin qartë për gjendjen e shqiptarëve në Serbi dhe për nevojën e madhe që ata kanë për bashkim.
Të krijohet përshtypja e një akordi të paravendosur në heshtje mes partive politike shqiptare për një ndarje pushteti të deritashëm, ku njëra parti, PVD ka pushtetin qendror, pasi kishte dy deputetë në parlamentin e Serbisë, që u shpërnda dhe me gjasa do të ketë përfaqësues edhe në parlamentin e ardhshëm. Ndërsa partitë e tjera, PDSH dhe PD kishte pushtetin lokal, pasi drejtuesit e dy komunave shqiptare në Bujanoc dhe Preshevë janë drejtues të këtyre partive. Zgjedhjet e rradhës janë një provë edhe nëse do të ndryshojë apo jo ky raport. Përtej fasadës llamburitëse dhe “demokratike” të fushatës, situata flet më shumë për drejtimin e fijeve nga mbrapa skene, sesa në qendër të saj, liro e shtrëngo. Rezultati i zgjedhjeve që janë në prag në Serbi do të përcjelli nëse vërtetë do të vijojë të ndiqet e njëjta strategji. Ndërsa gjendjen në Medvegjë po e kalojnë në heshtje, a thua aty nuk ka shqiptarë dhe ajo tokë nuk është shqiptare. Të jetë vallë një rastësi, një harresë e “pafajshme”, një neglizhencë paaftësie, apo një strategji e hollë për ta ndarë nga trungu i tre komunave shqiptare?
Bashkimi i forcave politike shqiptare në Serbi ishte një dështim i plotë dhe kjo jo për pamundësi, por për mungesë të plotë vullneti dhe serioziteti të partive që mbajnë peng gjendjen politike në Luginë; për angazhim të pamjaftueshëm të dy shteteve shqiptare, Shqipërisë si shteti amë dhe Kosovës, ku tre komunat Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë, në referendumin e datës 1-2 marsit 1992, votuan lirisht në masën 95% për t’iu bashkuar Kosovës. Heshtja dhe mosveprimi i dy shteteve shqiptare dëmton drejtpërdrejtë shqiptarët në Serbi. Ende sot, të dy Qeveritë nuk mbajnë një qëndrim orientues për shqiptarët në Serbi, duke i lënë ata në këto prag zgjedhjesh parlamentare dhe lokale në vakum, pa busull dhe pa mbështetje morale. Por edhe media duket se e ka harruar këtë moment kaq të rëndësishëm që po kalojnë shqiptarët në Serbi, kjo shprehet me faktin se lajmet për ta janë pothuajse inekzistente.
Pak apo aspak po flitet për votën e emigrantëve shqiptarë nga Serbia. Shqiptarët në troje kanë emigruar ndër vite dhe Lugina ka gjysmën e votuesve të saj që jetojnë e punojnë në vende të tjera të botës. A do të mundin ata të ushtrojnë të drejtën e tyre për të zgjedhur drejtuesit politik dhe administrativ në Luginë? A po bëjnë përpjekje të mjaftueshme drejtuesit në pushtet në Luginë, që të mundësojnë pjesëmarrjen e tyre në votime, apo sërisht votuesit emigrantë ditën e zgjedhjeve, do të dergjen pikave të kontrollit për të hyrë në Serbi, si kanë bërë vite më parë?
Këto e të tjera probleme vijojnë të shqetësojnë popullatën shqiptare në Luginë e në Serbi, por pak kush po merret me to. Lufta e pushtetit po e zvogëlon hapësirën për luftë idealesh dhe mbrojtje interesash të shqiptarëve, gjë e cila po pengon punën e një pakicë elementësh përparimtarë që po punojnë dhe po përpiqen për të mirën e Luginës dhe të shqiptarëve në tërësi në Serbi.
nga Teuta Nunaj
autorja është PhD Candidate at European University of Tirana. Before University of Tirana Professor of University, Manager, Publicist
SFIRCA IME
Është një fshat n`maje t`Gollakut, Që kurrë nuk ishte e shkaut. Fshatë i bukur kufitarë. Gjithnjë këtu jetuan Shqiptarë.
Kufijtë tash ,që këtë fshatë e ndajnë, Nuk janë pjellë e Popullit Tonë. Kjo u nda me Histori. Herë me Turk,herë me Serbi.
Këta kufi që ekzistojnë, E ndanë Sfircën ne dy anë. Në Kosovë ,e në Medvegjë të madhe. Po kjo është tokë Shqiptare.
Si natë anë e si n`këtë anë, Krejt Kosovë këtu i thonë. Ndash Kosovë e ndash Shqipëri, Këtu Shqiptari s`njeh kufi. Krejt i thonë Shqiptari.
Historia e Shqipërisë nënë, Kurrë këto troje si harron. Herë do kurë tonat janë. S`ka me Sfircë në dy anë. Krejt Shqipëri do e bëjmë.
Rroshë pra nëna Shqipëri. Që këtu nuk njehë kufi. S`mundet kush me najë marrë. T`lëvizim të lirë n`Sfircën tonë.
Por Sfircas ju mos harroni ! Topallë ,Kapitë e Medvegjë , Këtu nuk njohim mexhë. Mexhë kemi te Mollë e Kuqe. Molle e Kuqe i kanë thënë. Është pra kjo Shqipëria jonë.
Me pikëllim të thellë lajmerojmë miqët, shokët dhe bashkëvendasit
ka ndërruar jetë sot më 22.04.2016
Hasime ( Halimi ) BAJRAMI
1936-2016 nga Llapashtica e Medvegjes
Varrimi i të ndjeres bëhet me 23.04.2016 në ora 13:00 në varrezat e Llapashticës të Epërme – Medvegje
Të pikëlluarit Familja Halimi-Bajrami
Medvegja REDAKSIA i shpreh ngushllimet familjes Halimi-Bajramidhe të gjithe atyre qe e njoften e paten lidhje familjare me te ndjeren Hasime, lusim zotin dhe njerzit per rreth që të jenë pran familjes Halimi-Bajrami për t’ia lehtesuar dhimbjen.
