LISTA SHQIPTARE
DHE PLATFORMA POLITIKE QË I DUHET KOSOVËS LINDORE
Kumtesë e mbajtur në Tribunën e organizuar nga Klubi TROJET, më 28 shkurt, në Fushë-Kosovë, me rastin e 24 vjetorit të Referendumit (1-2 mars 1992), kur qe shprehur vullneti politik i popullit për bashkim me Kosovën.
Çështja e shqiptarëve në Kosovën Lindore (Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë), është pjesë e tërësisë së çështjes kombëtare që kërkon zgjidhje. Referendumi i mbajtur më 1992, në një frymë entuziaymi e shprese, ishte një hap në drejtimin e duhur politik.
Por kjo çështje do të marrë karakter nëdrkombëtar vetëm pas daljes në skenë të UÇPMB-së. Natyrisht ishin interesat e pastra gjeopolitike ato që ndikuan në përmbylljen e saj përmes një marrëveshje të imponuar, siç ishte ajo e Konqulit (2001). Sidoqoftë, edhe si e tillë, ajo hyn në histori si marrëveshje e ndërmjetsuar nga faktorë ndërkombëtar. Fakti se ajo u arrit me ndërmjetësimin dhe nënshkrimin në cilësinë e dëshmitarit edhe nga Peter Feith, Përfaqësuesi Personal i Sekretarit Gjeneral tё NATO-s, e që i dha fund luftimeve në këtë zonë, bëri që, çështja shqiptare në Kosovën Lindore të kaloi nga terreni i betejave luftarake në atë të betejave politike.
Pika e tretë e kësaj marrëveshje, duke njohur kryengritjen e shqiptarëve të kësaj pjese si konflikt me karakter jo ndërkombëtar, pranoj reciprokisht që çështja të procedohet konform shtesës protokollare të Konventës së Gjenevës të 12 gushtit 1949.
Më pas, konform këtij parimi, duke marrë në konsideratë edhe Kartën e të Drejtave Fundamentale të Kopenhagës për të Drejtat e Njeriut dhe një varg dokumentesh tjera që rregullojnë çështjen e minoriteteve, ajo hynë në sferën e interesimit politik që gëzojnë minoritetet kudo në Evropë. Të kujtojmë: neni 22 i Kartës Evropiane të të Drejtave Fundamentale, thotë se njerëzit duhet të respektojnë diversitetin kulturor, gjuhësor e fetar.
- Shqiptarët dhe të drejtat civile, politike, ekonomike sociale e kulturore
Serbia duke qëndruar për kohë të gjatë mes interesave gjeopolitike evropiane dhe atyre ruse, duke u përcaktuar zyrtarisht, përmes vullnetit të shprehur për aderim në BE dhe duke qenë tashmë njëri nga vendet e rajonit që ka fituar statusin e vendit kandidat, rrjedhimisht është pajtuar të respektojë vlerat e BE që prekin edhe sferën e minoriteteve.
Në këtë fushë, në raport me minoritetin shqiptar në këto tri komuna, megjithatë realiteti dëshmon se realizimi i politikave që fokusohen në të drejtat civile, politike, ekonomike sociale e kulturore, lë shumë për të dëshiruar…
Këto janë arsyet përse po vazhdon në heshtje shpërngulja e popullsisë shqiptare nga këto tri komuna, e me theks të veçantë nga Medita (Medvegja) dhe Malësia e Bujanocit.
Madje pika kulmore e këtyre pakënaqësive në Meditë qe shprehur edhe me tërheqjen e këshilltarëve shqiptar nga Kuvendi i Komunës dhe krijimi kështu i parakushteve ligjore që më 13 shtator 2015 në këtë Komunë të zhvilloheshin zgjedhjet e jashtëzakonshme për pushtetin lokal.
Kjo betejë politike e imponuar nga një grusht idealistësh shqiptarë, pas 13 shtatorit, duke marrë në konsideratë lojalitetin e njeërzve të papërgjegjshëm dhe vetë kreut të PVD-së, ia humbi kuptimin zgjedhjeve, respektivisht pjeësmarrjes së shqiptaërve në Meditë me më shumë se Një listë.
Bazuar në regjistrimin e vitit 2002, rezulton se Medita (Medvegja) tutje ka 26 % të popullatës autoktone shqiptare, që krahasuar me regjistrimin e para luftës, është zvogëluar për më se 10%. Aktualisht janë rreth 500 shqiptarë që tashmë jetojnë në qytetin e Meditës dhe në dhjetë fshatrat përreth.
Dedajt, që këtu i quajnë dediq, ruajnë me krenari kujtimin se janë vetë themeluesit e qytezës, por me dhembje kujtojnë se në themelet e kishës së tyre katolike është godina e Kuvendit aktual të Komunës.
Meditorët sot i ke të shpërndarë gjithandej në Amerikë, Zvicër, Francë, Prishtinë, Gjilan, Suedi e Beograd, por me mendje e zemër janë tutje në Meditë, aty në ato lugina e kreshpa të buta, emrat e të cilave i bartin si mbiemra të tyre kudo ku shkojnë: Deda, Rafuna, Sijarina, Sfirca, Topalla, Maroca, Gërbaci, Ramabaja…
- Ristrukturimi politik – si domosdoshmëri
Një grusht idealistësh nga Medita, duke qenë plotësisht të vetëdijshëm se zgjidhja e një varg çështjes që prekin interesat jetike të shqiptarëve kërkon ristrukturim politik të plotë, i hynë idesë për të konkurruar në këto zgjedhje me vetëm Një Listë – Listën Shqiptare. Ata ishin të vetëdijshëm për vështirësitë me të cilat do të ballafaqoheshin, por gjykonin se kështu do t’i jepnin një mesazh të mirë faktorit politik në Preshevë e Bujanoc, por edhe do të dërgonin sinjale të qarta drejt Tiranës dhe Prishtinës. Ata besonin në shpirtin krijues dhe forcën e meditorëve. Ata kishin parasysh se ai truall që kishte dhënë Lëvizjes Antifashiste Evropiane një burrë si Gjeneral Veli Dedin, një prijës të partizanëve kosovarë si Zenel Hajdinin; ata i përuleshin dy dëshmorëve të lirisë që ia dhanë Kosovës – Florim Rushitit, luftëtarit syshqiponjë të Kosharës dhe Hashim Hajdinit, që në prag të përfundimit të luftës, në një betejë krejt të pabarabartë me çetnikët në Fushë – Kosovë, luftoi mu si Oso Kuka vetë; ata respektonin gjeneral Halim Zymerin, që u rreshtua në radhët e para të UÇK dhe sot shërben në FSK; krenohen me mese 20 ushtarë që u rreshtuan në brigadat e UÇK-së… ata besonin tek shpirti solidar i meditorëve të mbledhur rreth Shoqatës së tyre në Zvicër e të dëshmuar me aksione të shumta humanitare… ata ishin më se të bindur se Medita që kishte dhënë një lagje personalitetesh në fushën e dijes dhe shkencës, duke filluar me akademik Idriz Ajetin e deri tek pediatri Dr Ramush Bejiqi, sërish do të ringjallet mu si feniksi…
Këtë gjakim e besim e kam vërejtur edhe vetë në fytyrat dhe zemrat e të gjithë atyre burrave dhe grave me të cilat kisha rastin të takohem e bisedoj këta muajt e fundit këtu në Prishtinë e gjetkë.
Natyrisht duke gjykuar se momenti që po kalojmë është plotësisht në interes të rishikimit të çështjes shqiptare në Kosovën Lindore në paket me atë të serbëve në Kosovë, konform parimit të reciprocitetit. Ky rishikim gjithsesi se do të duhej të reflektonte edhe te strukturat ekzistuese: tek partitë politike, Këshilli Kombëtar Shqiptar etj.
Ky rishikim do të mund të bazohej fare lehtë në referendumin e marsit të vitit 1992, për nder të të cilit na ka bashkuar sot Klubi TROJET në kët tribunë politike.
Le të kujtojmë se përmes atij referendumi qytetarët e kësaj ane qenë deklaruar për autonomi politike territoriale me të drejtë bashkimin me Kosovën.
- Koordinimi me Prishtinën dhe Tiranën – obligim dhe domosdoshmëri
pas referendumit të marsit 1992, siç dihet tashmë, i vetmi akt politik për të qenë ishte “Deklarata Politike” e votuar në mbledhjen e mbajtur në Preshevë me 2009 përmes së cilës kërkohej formimi i një regjioni të veçantë. Krerët politik, duke mos gëzuar as mbështetjen e Tiranës dhe Prishtinës zyrtare sa duhet, këtë deklaratë nuk e përcollën me veprime adekuate strategjike që të reflektonte në Bruksel dhe do të imponohej edhe në dialogun politik që tashmë po përgatitej në mes Beogradit dhe Prishtinës, si produkt i revizionimit të politikave të Brukselit ndaj Serbisë.
Në fakt qeveria e papërgjegjshme e Prishitnës as që pritet të bëj farë lëvizje në këtë rrafsh. Kjo është edhe një arsye shtesë përse qytetarët e asaj ane që jetojnë në Kosovë duhet definitivisht të reflektojnë thellë dhe mos t’ i shërbejnë tutje kësaj kaste të papërgjegjshme.
Fatkeqësisht momenti politik në prag të marrëveshjes mes Beogradit dhe Prishtinës lidhur me Asociacionin e Komunave Serbe në Kosovë, nuk u vlerësua sa e si duhet as nga liderët politik në Kosovën Lindore. Ata edhe në prag të shpërbërjes së Kuvendit në Meditë, insistonin të ruajtjen e status-quos politike! Shih për këtë, në Meditë ai grusht shqiptarësh i mbetur atje, shkoi në zgjedhje me dy lista dhe definitivisht i ka defaktorizuar shqiptarët si trup elektoral!
Por shpëtimi i Meditës dhe përgjithësisht Kosovës Lindore nuk është i lidhur imediatikisht me këto zgjedhje dhe me pushtetin të cilit i vardisen personat e papërgjegjshëm në Meditë. Ai nuk është i lidhur as me qeverinë Mustafa, që me ët drejtë cilësohet nga opozita e bashkuar si qeveria e Rashkës, meëq marrëveshja me Listën Serbe, respektivisht kryeministrin serb, qe arritur pikërisht në Rashkë!
Koha po e dëshmon se mendimi i ri politik, që prodhoi idenë për Listën Shqiptare si strukturë gjithëpërfshirëse në Meditë, duhet të marrë shtrirje në gjithë Kosovën Lindore. Përmes saj, shqiptarët sërish të faktorizohen, duke ruajtur qeverisjen lokale në Bujanoc dhe Preshevë, por me mundësi reale të jenë faktor i dobishëm edhe për banorët e mbetur shqiptar në Meditë.
Kjo platformë politike duhet të shtrihet në gjithë Kosovën Lindore, në të tri komunat. Ndërkaq përpunimi i saj si dokument specifik do të duhej të ishte produkt i pjekurisë politike që nuk i mungon brezit të ri të politikanëve dhe studjuesve të asaj krahine shqiptare. Për këtë, besoj se nuk do ët mungojë as mbështetja e të gjithë neve që kemi prejardhje nga ai cep i Atdheut tonë dhe me krenari e pohojmë kudo e kurdo e lyp nevoja.
- Referendumi – leksion i llojit të vetë
Përvjetorët e ngjarjeve historike, stivohen në arkivat e historisë politike, duek shërbyer si leksione të llojit të vetë brezave vetëm nëse ka personalitete të përkushtuara, siç kemi rastin këtu të bëjmë me veprimtarin e palodhur, Ajet Duli, por edhe institucione, siç është Klubi TROJET. Prandaj ruajtja dhe kultivimi i këtij institucioni është detyrë e të gjithë neve që jemi këtu.
Këto tribuna, fundja, mbahen edhe për të reflektuar politikisht, në dobi të ecjes përpara, në dobi të realizimit të objektivave politike me interes nacional.
Këtij qëllimi le t’ i shërbejmë të gjithë tok.
Shkruan: Sadri RAMABAJA , Prishtinë 01.03.2016
Na Ndiqni në FACEBOOK
Bëhuni fans të Faqes Medvegja REDAKSIA