Padurimi dhe ndjenja e viteve të 90-ta me shoqëroi udhëtimin deri në destinacionin tim të asaj dite të quajtur, “për herë të parë në Medvegjë”. Kisha dëgjuar shumë të flitej për të, posaçërisht gjatë zgjedhjeve në Shqipëri, Kosovë, Luginë të Preshevës, mirëpo, asnjë herë, me apo pa arsye nuk kisha vizituar këtë pjesë, e në fakt dukej si një mision që një ditë duhej të përmbushja, vend ky i përmendur shumë por i harruar fare, edhe nga unë e disa të tjerë! Rruga deri të kufiri me është dukur e gjatë, por natyra e bukur dhe rruga gjarpërore me verbonin padurimin. Për me pak se një orë udhëtimi arritëm në kufirin me Serbinë. Thënë të drejtën, do kisha dashur shumë që rruga deri të kufiri të ishte me e gjatë, ngase ky udhëtim aq i shkurtë në kohë deri të kufiri, përkundër padurimit për të arritur në destinacion, me krijoi ndjenjën e dhimbshme që po jetuakam në një shtet të vogël, saqë për aq pak kilometra do lëshoja Kosovën, a në fakt shkoja në një pjesë të banuar me shqiptarë, e kufiri ndante pjesën shqiptaro- shqiptare. Mirëpo, e vërteta ishte ndryshe, në fakt i druhem edhe me të keçes, ri-përsëritjen e historisë se viteve të mëhershme kur kufiri i shqiptareve u tkurr përmes pastrimit etnik dhe zbrazjes se territoreve. Procedurat e kalimit kufitar me forconin të besuarit se kaloja në një shtet tjetër, mirëpo, duke mos dashur të besoj që kjo pjesë e jona ndodhej jashtë kontrollit tonë shtetëror, moral dhe patriotik. Një kontroll i tillë i kufirit dhe plotësimi i një forme me të dhënat e mija nga policia serbe të nxjerra nga letërnjoftimi i lëshuar nga shteti i Kosovës, të cilët nuk e konsiderojnë veten si policë kufitarë por të rëndit, me ngjante dhe kujtonte ato pikat e famshme të kontrollit (punktet) e para luftës se fundit.

Lëshuam kontrollin kufitar dhe ishte koincidencë që polici kufitar në anën e Kosovës, qëlloi një shoku im që kishte kohë pa e parë. Me pyeti “nga ia ke msy o burrë”? Ia ktheva, në Medvegjë jam nisë, kjo është hera e parë e imja. Me tha, “as unë s’kam shkuar ndonjë herë”, pra mendova në vete, s’qenkam i vetmi! Po ashtu ishte rastësi që edhe polici matanë kufirit serb ishte shqipfolës, përsëri kjo situate me turbulloi mendimet! Lëshuam kufirin dhe filluam të zbrisnim vargmaleve se bashku me kolegun që kishte dalë të na presë me veturën e tij, i cili nga padurimi kishte dalë në anën tonë të kufirit, ngase kalimi i kufirit nuk lejohej me tabela me iniciale RKS. Ajo rrugë e gjarpëruar dhe me vargmale gëzoheshin me prezencën e njerëzve, dhe sikur kërkonin ndihmën e secilit që kalonte andejpari, me të vetmen dëshirë për të mos i lënë të braktisura.

Rrugës për në Medvegjë u ndalem tek një krua që shkronjat i kishte të gravuara me shkronja qirilicë, e kureshtja fare nuk me shtyu t’i lexoja, këtu e pashë që ndjenja kombëtare po e thyeka edhe kureshtjen. Pas pak arritëm tek një qershi që mbante emrin e udhëtarit me të shpeshtë të asaj rruge, e ai ishte kolegu im i cili kishte dalë të na priste. Në fakt emërtimin ia kishte bërë ai vet, dhe e quante “ qershia ime”, unë pyeta, kjo quhet “ qershia e Sheqes”? Ma ktheu me një po të buzëqeshur që me bëri të kuptoj se ishte me humor të mirë, apo vërtetë ai dëshironte që se paku pemëve t’iu vuhet emri i pronareve shqiptarë mbase të tjerave me të rëndësishme po iu hiqen! Pas pak arritëm në qytetin e Medvegjes, zumë vend në një kafe dhe ndejën tonë e shoqëruam me nga një kafe turke. Për çudi edhe aty kishte mungesë të rrymës dhe ajo për dy ditë radhazi, e kjo me vërtetë me beri të besoj që jam në një vend ku jetojnë shqiptaret, duke me ngjarë gjithashtu me Kosovën e para dhe pas luftës,sepse ku jetojnë shqiptaret ka me pak energji elektrike, por pse jo edhe lloj tjetër i “energjisë”. Për një kohë qëndruam ulur dhe me pas filluam të shëtisim në këtë qytet, që rrallë mund të shihej numër me i madh se dy- tre persona në rrugët e tij, për dallim të prezencës policore që ishin në numër me të madh sesa qytetarë. Ndoshta prezenca policore ishte e rastësishme, mirëpo, sikur kisha përshtypjen që nuk ishte aq e zakonshme. Aty në qendër ndodhej një monument i ngritur nga betoni. Iu ofruam dhe donim të shihnim, por pse jo edhe të fotografoheshim nëse do të ia vlente. Për çudi këtu kureshtja me mundi dhe më bëri të lexoja, por jo edhe të fotografohesha. Ky veprim me bëri të forcoja bindjen se në malet e Kosovës, vërtetë paska pasur ushtarë serbë të vrarë, ngase në të shkruante se këtu janë emrat e ushtareve nga regjimenti i Gjakovës, të vrarë nga “ terroristet shqiptarë dhe Agresori NATO’s”. Pjesa e dytë nuk me pëlqeu fare, sepse të dyja palët e përmendura në të unë i konsideroja çlirimtarë kurse aty i kishin etiketuar si terroristë, përkatësisht agresor. Në atë monument, përveç fjalëve miradije për të vrarit, ishin të shënuar emrat e 15 ushtareve serbë të vrarë në luftën e fundit në mes të UÇK-së dhe ushtrisë serbe. Gjatë qëndrimit aty, policia na vëzhgonte me një kujdes, apo edhe mund të kenë qenë rastësisht, mirëpo, vërehej që ata kishin kuptuar që ne nuk ishim nga aty edhe pse fare nuk na kontaktuan.

Entuziazmi që do të shihja me shumë banorë shqiptarë në ketë trevë filloi të zbehej që në momentet e para, ngase në përgjithësi nuk shiheshin shumë banorë, e fare pak shqiptarë, përkundër që akoma me mbante një shpresë që t’i shoh shqiptaret në një tubim të një partie politike shqiptare, që do mbahej pak orë me pas, e në të ishim të ftuar edhe ne, e që kjo ishte një arsye shtesë që unë të isha sot aty. Shëtitëm deri në momentin kur erdhi koha të fillonte festimi i një vjetorit të themelimit të Partisë Demokratike, dega në Medvegjë, i cili mbahej ne fshatin Banjë e Sijarinës. Filloi ardhja e banoreve shqiptarë në tubim, mirëpo, si gjithnjë duhej pritur për politikanë “të mëdhenj”, e që zakonisht vonohen për të treguar se kush ka rëndësi këtu, apo kjo ishte përshtypja ime që ishte krijuar me kohë, ose mund të kenë pasur edhe arsye, sepse rruga për në Medvegje, nga pjesa tjetër e Luginës se Preshevës kërkonte ore të gjata udhëtimi. Pas një vonese paksa të padurueshme për ne, mbledhja filloi, foli njeri e tjetri, që pa asnjë dyshim ma kujtonte retoriken e politikaneve shqiptarë të Kosovës se para luftës, kur në çdo takim apo kontakt me dike qytetarët kërkonin ndihmë, por se dinim kujt dhe kush mund të ketë atë fuqi dhe dëshirë. Frustrimi dhe mllefi i qytetareve në përfaqësuesit e tyre politikë dhe në shtetet e tyre amë Kosovë e Shqipëri ishte i drejtë, kjo është përshtypja ime. Ata qytetarë shiheshin të mllefosur dhe zhgënjyer me këndo, sepse ishin të lëne anash, të pambrojtur, saqë e vetmja rrugë që iu kishte mbetur ishte braktisja edhe atyre pak banorëve që akoma kishin ngelur, edhe pse me një këmbë aty dhe këmbën tjetër pa ditur se ku ta vendosin. Në takim dëgjoheshin retorika politike, kritika për njërën apo tjetrën parti. Gjatë kohës se qëndrimit aty arrita të kuptoj se numri i shqiptareve në Medvegjë dhe fshatra përreth ishte shume simbolik, sidomos në regjistrin civil, njëra për shkak të bojkotit të regjistrimit të fundit të popullsisë, e tjetra për shkak të braktisjes nga pamundësia për t’i rezistuar presioneve nga shteti serb, si dhe kujdesit të munguar nga dy shtetet amë, ishin fjalët e disa folësve. Duke analizuar dhe parë situatën në terren si dhe frustrimin e tyre e kuptova si të drejtë dhe se faji nuk është i banorëve, por i dy shteteve tona, Kosovës dhe Shqipërisë, pa anashkaluar fajësinë që kane përfaqësuesit e politikes shqiptare në Luginë. Në atë mbledhje u tha shumë, por të gjitha ishin lutje që vërtetë s’kishin kujt t’i adresoheshin! Bazuar në atë që shihja dhe dëgjoja, vura veten në dyshim nëse kisha bërë mirë që shkova, ndoshta më mirë të mos kisha shkuar fare, sepse pashë një pjesë timen që me kishte mbetur jashtë trupit tim, dhe assesi nuk mund të pranoja si të vërtetë, por ishte e vërteta e hidhur që me ngacmonte edhe ndërgjegjen time të pafuqishme për të ndihmuar dhe reaguar, përveç ndonjë publikimi të udhë-përshkrimit tim, duke dyshuar se do lexohej nga dikush me ndikim. Aty kishte shumë ankesa, për papunësi, keqtrajtim, e shumë e shumë të tjera, deri të kujdesi shëndetësor. E sa ma ngjante me Drenicën time të para luftës, ku dallimi i vetëm ishte mungesa e tankeve por jo edhe e kamionëve të ushtrisë, policisë dhe ndjenjës së pasigurisë. Sa me inkurajonin disa njerëz aty që akoma shpresonin për një dorë përkrahëse dhe bindëse që të parandalohej braktisja e trojeve, sa shumë e vuanin dhe i mundonte kjo që po ndodhte në Luginë, përkatësisht ne Medvegjë. Herë pas herë mendoja, a sikur këta njerëz të ishin përfaqësues politikë dhe me ndikim, vërtetë do të vepronin kështu si mendojnë, por prapë kisha dyshim që politika dhe ambicia për karrierë, pasuri dhe interesa personale do t’i verbonte dhe manipulonte, e këta banorë prapë do kishin ngelur të pa përkrahur dhe lënë anash. Tubimi mbaroi, u dhanë libreza të partisë, disa nga pjesëmarrësit dolën jashtë, ndër ta edhe unë. Atë sallë me mungesë të flamurit shqiptar dhe partiak e lëshova si i pashpresë, pothuajse njëjtë si ata vëllezërit tonë, por me një nuancë me të lehtë se ata, ngase unë do kthehesha të paktën në një shtet përkundër të metave, e ata do ngeleshin aty duke shpresuar për ditë me të mira, mirëpo,mbase shpresa vdes e fundit ka një arsye për të besuar për një kohë me të mirë!

Shëtitëm edhe pak në rrugët e fshatit Banjë e Sijarinës derisa erdhi koha të ktheheshim, por beso me një barrë që s’mund të braktisë e as bartë, por se paku duhet adresuar dhe kuptuar që vërtetë ekziston! U ktheva me keç sesa u nisa, mësova me shumë së që dija, u ftoha me shumë se dimri, u ngroha me shumë se uji i gejzerit, avullohesha me shumë se uji i ngrohtë, u ktheva prapa në vitet që s’do kisha dashur të isha kthyer. Andaj lutem që ndërgjegjja t’i zgjojë të gjitha ata që mund të ndikojnë, nëse kanë një virtyt të tillë, sepse ky popull tashme ka dy shtete apo edhe qeveri e të cilat kanë obligime dhe duhet përfaqësuar interesat e gjithë shqiptareve. U tha edhe aty, “Medvegja apo e tërë lugina Preshevës pa banorë shqiptarë nuk na duhet”, dhe se banoret janë njëra ndër tri elementet e shtet formimit. Andaj është koha për t’u zgjuar dhe bërë përqasim të denjë dhe të aplikojmë reciprocitet ndaj shteteve fqinjë, e jo të verbohemi dhe pretendojmë sikur s’po ndodh asgjë. E vërteta është që po ndodhë, dhe do vazhdojë të përkeqësohet nëse nuk ngrihemi dhe shtrijmë dorën tonë vetes tonë, njerëzve tonë, trupit tonë, sepse kocka dhe mishi përbejnë trupin, e ndërgjegjen duhet ngacmuar për ta zgjuar dhe ta bëjmë që të veprojë!  

shkruan Faton Hamiti

Medvegja REDAKSIA

Bëhuni pjesë e Faqes Medvegja REDAKSIA  www.facebook.com/medvegja.redaksia